Meisje met de parel, Johannes Vermeer, 1665
flickr.com/Cédric Vandamme/public domain
Jan Vermeer to, obok van Gogha i Rembrandta, jeden z najważniejszych niderlandzkich malarzy. Tworzył przede wszystkim sceny rodzajowe: ludzi skupionych na wykonywaniu codziennych czynności. W jego twórczości ważną rolę odgrywała gra świateł, którą Vermeer opanował do perfekcji.
Od 10 lutego do 4 czerwca w Rijksmuseum odbywa się największa w historii wystawa dzieł malarza. Z tej okazji prezentujemy 8 najważniejszych dzieł Vermeera, na których warto skupić uwagę podczas wizyty w muzeum.
,,Dziewczyna z perłą”
Ten obraz to bez wątpienia najpopularniejsze dzieło Jana Vermeera. Bywa nazywany Mona Lisą północy lub Holenderską Mona Lisą, a historia jego powstania intryguje ludzi od setek lat. Nie jest jasne, kto został uwieczniony na płótnie. Nie wiadomo także, czy obraz był wykonany na zamówienie. Niektóre teorie zostały jednak spisane (powieść Tracy Chevalier z 1999 roku), a inne przedstawione na ekranie (film z 2003 roku ze Scarlett Johansson w głównej roli).
,,Dziewczyna z perłą” jest jednym z niewielu obrazów, które będą przebywać w Rijksmuseum tylko do 30 marca. Dzieło zostanie wówczas zwrócone do muzeum Mauritshuis w Hadze, gdzie znajduje się na stałe.
Meisje met de parel, Johannes Vermeer, 1665
Źródło: flickr.com/Cédric Vandamme/public domain
,,Mleczarka”
„Mleczarka” to drugi po ,,Dziewczynie z perłą” najpopularniejszy obraz Vermeera. Jest idealnym przykładem tego, na czym skupiało się malarstwo Holendra. Rejestrowanie ludzi zaangażowanych w wykonywanie codziennych czynności.
Obraz od zawsze wywoływał ogromne emocje w oglądających, jednak odpowiedź na pytanie dlaczego, nie jest oczywista. Jedni wskazują na znakomite połączenie barw, inni na grę światłem. Jeszcze inni uważają, że Vermeer ukrył w obrazie swoistą tajemnicę, którą można dostrzec w skupionej twarzy pracującej kobiety.
Johannes Vermeer, Het melkmeisje (1658/1661)
Źródło: flickr.com/Art Masterpiece/public domain
,,Geograf”
Choć niderlandzki artysta szczególnie upodobał sobie malowanie kobiet, to w jego dziełach można doszukać się także postaci męskich. Jednym z nich jest geograf ukazany na obrazie pod tym samym tytułem. Mężczyzna także został uwieczniony w trakcie wykonywanej pracy, jednak w zarejestrowanym momencie patrzy się w dal i jest głęboko zamyślony.
Według znawców sztuki malarz zainspirował się w tym przypadku ryciną stworzoną przez Rembrandta. Ten ukazał Fausta stojącego w podobnej pozycji, co mężczyzna na obrazie Vermeera.
„Kobieta w błękitnej sukni”
Kolejne dzieło Vermeera, które ukazuje kobietę w zupełnie przypadkowym momencie jej życia. Tym razem bohaterka obrazu czyta list, i wyróżnia się swoją błękitno-szarą suknią. Choć to właśnie kolorystyka odgrywa największe znaczenie w odbiorze tego malowidła, niektórzy eksperci podejrzewają, że Vermeer mógł pierwotnie ukazać stylizację w kolorze zielonym. Z upływem czasu barwa mogła się utlenić, więc nie jest do końca jasne, jak prezentowała się w chwili jej nałożenia, czyli 1662-1665 roku.
Kobieta w błękitnej sukni.
Źródło: Getty Center/Rijksmuseum Amsterdam PO BOX 74888 1070 DN Amsterdam.
,,Chrystus w domu Marii i Marty”
Dekadę przed tym, jak Vermeer odkrył, że chce skupiać się przede wszystkim na malowaniu codzienności kobiet, artysta próbował swoich sił w różnych innych formach. W latach 1654-1656 stworzył dzieło obrazujące scenę z Ewangelii św. Łukasza, w której Chrystus odwiedził siostry swojego przyjaciela Łazarza. Obie kobiety słuchają opowieści Jezusa, a jedna z nich równoległe przygotowuje posiłek dla wyjątkowego gościa. Obraz został namalowany w jaskrawych, mocnych barwach, ale w niektórych fragmentach widać także nietypowe kolorystyczne kontrasty (np. strój Marii).
,,Dziewczyna czytająca list”
Ten obraz to w dzieło niezwykle podobne do ,,Kobiety w błękitnej sukni”. Vermeer ponownie skupił się na żeńskiej postaci, która stoi do niego profilem i czyta tajemniczy list. Całość malarz ujął w stonowanych, głębokich barwach, jednak tym razem nie chciał zaintrygować odbiorcy kolorem sukienki. Głównym punktem obrazu (zaraz po bohaterce) jest otwarte okno. W szybie możemy zauważyć drugi profil postaci i dzięki temu, możemy lepiej przyjrzeć się jej zafrasowanej minie.
,,Widok Delftu”
Nie każdy wie, że prócz portretów Jan Vermeer tworzył także zjawiskowe obrazy z głównym motywem krajobrazów. Holender rejestrował przede wszystkim otaczającą go rzeczywistość, więc namalował widok miasta, w którym mieszkał przez całe swoje życie, czyli Delftu. Dzieło zostało docenione przede wszystkim za wyjątkową grę świateł, która dodawała mu niezwykłej realistyczności.
Sposób malowania jest śmiały, mocny i mistrzowski, jak tylko to można by sobie wyobrazić; wszystko prześwietlone jest w piękny sposób blaskiem słońca, tonacja powietrza i wody, powierzchnia murów i widoki tworzą znamienitą całość; jest to obraz absolutnie jedyny w swoim rodzaju ~opis obrazu z 1822 roku.
,,Dziewczyna z fletem”
Ten obraz jest najbardziej kontrowersyjny z pośród wszystkich, które znajdują się na wyjątkowej wystawie w Rijksmuseum. Dlaczego? Ponieważ w ubiegłym roku National Gallery of Art w Waszyngtonie uznała, że ,,Flecistki” nie spełniają standardów Vermeera i tym samym: mogą nie być jego tworem. Obraz nigdy nie był sygnowany przez artystę, jednak od wieków jest przypisywany właśnie mu. Sprawę skomentował m.in. Pieter Roelofs, szef działu malarstwa i rzeźby z Rijksmuseum.
Wskazują cechy, które ich zdaniem są nietypowe. My wierzymy, że niektóre lub większość z nich widzimy również na innych obrazach. To wspaniała gra. Zgadzamy się nie zgadzać, ale wierzymy, że współpracując, posuniemy tę dziedzinę do przodu ~Pieter Roelofs dla Dutch News.
