Wielkanoc po ukraińsku. Czym charakteryzują się święta w tradycji wschodniej?

Aby w ogóle zacząć dywagacje na temat obchodów Wielkanocy przez obywateli Ukrainy, warto dowiedzieć się, jaka religia dominuje na terytorium wschodniego kraju. Według statystyk z 2011 roku około 61 proc. obywateli przynależy do kościoła prawosławnego, 19,5 proc. stanowią ateiści, a 8,5 proc. grekokatolicy. Ci ostatni zamieszkują głównie zachodnie terytoria kraju i to właśnie oni w dużej mierze decydowali się na migrację do Polski.

Zarówno w wyznaniu prawosławnym, jak i grekokatolickim data obchodzenia Wielkanocy jest kluczowym elementem odróżniający obrządek wschodni od zachodniego. Podobnie jak u rzymskich katolików jest to pierwsza niedziela po pierwszej wiosennej pełni Księżyca, ale jeśli przypada ona na okres żydowskiej paschy, obchody muszą być przesunięte o tydzień. Taka sytuacja ma miejsce np. w tym roku. Obywatele Ukrainy, którzy przybyli na zachód nie mogą zatem obchodzić świąt 17 kwietnia. Ich Wielkanoc w tym roku odbędzie się 24 kwietnia.

Wielki Piątek podobnie jak w kościele rzymsko-katolickim jest dniem, kiedy w ukraińskich cerkwiach nie odprawia się mszy. Wiernych obowiązuje ścisły post, który nie ma podziału przez pryzmat wieku. Zarówno dzieci, jak i osoby starsze powinny w miarę możliwości spożywać przez cały dzień jedynie chleb i wodę. 

Wielkanocne obchody rozpoczynają się w nocy z soboty na niedzielę i trwają aż do rana. Odbywa się procesja ze świecami, chorągwiami i ikonami (które są bardzo czczone na wschodzie), a pochód okrąża świątynie aż trzykrotnie. Podczas misterium wielokrotnie powtarza się także słowa: ,,Chrystus zmartwychwstał. Zaprawdę zmartwychwstał”, które stanowią także swoiste pozdrowienie wiernych w tym okresie.

Obchodzenie Wielkanocy przez Ukraińców jest pod wieloma względami bardzo podobne do tego, które można zaobserwować u Polaków. Na stołach pojawiają się kolorowe pisanki i inne charakterystyczne dekoracje, a wierni udają się do kościoła na święcenie pokarmów. W koszyku nie może zabraknąć jajek, chrzanu, pieczywa, kiełbasy, octu, a także soli. 

Spore różnice występują jednak w kontekście wielkanocnych potraw. Na stole Ukraińców musi pojawić się sałatka Olivier, która może przypominać polską jarzynową, ale zawiera także wiele rodzajów wędlin i kiełbas. Innymi przysmakami, których nie może zabraknąć, są suszone ryby, czerwony kawior, a także ukraińska słonina. Nie należy zapominać także o barszczu i kulebiakach nadziewanych kapustą i grzybami.

Podobnie jak Polacy, Ukraińcy nie mogą wyobrazić sobie świąt bez charakterystycznych ciast. Na każdym stole pojawia się drożdżowa babka określana jako paska lub kulicz, a także tradycyjna pascha. W ciastach tych chodzi przede wszystkim o to, by były niezwykle słodkie i tłuste. To właśnie sprawia, że są idealnym dodatkiem do świętowania zmartwychwstania Chrystusa!