Noc Kupały już dziś, ale noc świętojańska dopiero przed nami. Czym się różnią?

Zwana także po prostu kupałą lub – w niektórych regionach Polski – sobótką jest świętem słowiańskim, powiązanym z letnim przesileniem słońca. Obchodzi się ją podczas najkrótszej nocy w roku, przypadającej zazwyczaj 21–22 czerwca.

Własny odpowiednik Nocy Kupały posiadały także ludy germańskie, celtyckie czy bałtyckie. Podkreśla to wagę i znaczenie tego święta, podczas którego najważniejsza jest płodność, miłość, urodzaj oraz oczyszczenie poprzez żywioły ognia i wody. Na polach i w lasach rozpalano ogniska, do których wrzucano zioła. Była to noc pełna magii, wróżb, tańca i radości. Młode dziewczyny plotły wianki i puszczały je z nurtem rzeki. Skoki przez ogniska oraz tańce wokół nich miały chronić przed złem, chorobą i nieszczęściem.

Waga pogańskich rytuałów oraz magiczne znaczenie nocy przesilenia letniego były tak silne, że chrześcijaństwo nie potrafiło sobie z nimi poradzić i całkowicie wykorzenić z umysłów ludzi. Dlatego stworzono katolicki zamiennik kupały – wigilię św. Jana, zwaną nocą świętojańską.

Noc świętojańska przypada tuż po święcie kupały, z 23 na 24 czerwca. Religia chrześcijańska, nie mogąc wygrać z pogańskimi obrzędami nocy przesilenia letniego, które odbywały się w niemal całej Europie, postanowiła przenieść je na własny grunt i zmodyfikować tak, by pasowały do katolicyzmu. Udało się to całkiem nieźle, gdyż współcześnie dla większości z nas noc świętojańska i kupała oznacza to samo święto, a nazw tych używa się w wielu przypadkach zamiennie.

Podczas nocy świętojańskiej ludzie zbierają się, aby palić wielkie ogniska, zwane ogniami św. Jana, święci się wodę oraz lecznicze zioła. Młode dziewczyny także plotą wianki, a wokół ognisk wciąż się tańczy i śpiewa pieśni świętojańskie. Jak widać – to samo święto, tylko przebrane dla niepoznaki w chrześcijańskie szaty i symbolikę.

Holendrzy, jako lud germański, także w swojej tradycji mają obrzędy nocy przesilenia letniego, czyli Midzomerfeest. Niestety ich popularność nie jest tak duża jak na przykład w Polsce, i trudno znaleźć miejsca, w których coś się wtedy dzieje. Jest jednak nadzieja. Współczesna młodzież coraz bardziej interesuje się tradycjami swoich przodków, a neopoganizm zaczyna zyskiwać na znaczeniu.

Większą rolę pełni w Holandii Sint Jansfeest – wigilia św. Jana. Co prawda nawet ta noc nie jest obchodzona hucznie, jednak tradycyjne obrzędy zaobserwować można w niektórych brabanckich wsiach i miasteczkach. Także część szkół w Holandii rozpala tego dnia ogniska – starsi uczniowie przez nie przeskakują, a młodsi tańczą wokół ognia. Powstaje również coraz więcej neopogańskich grup, które starają się przywrócić stare tradycje do życia.

Źródła: nl.wikipedia.org; beleven.org;pl.wikipedia.org